آسیب های فضای مجازی_2
بسم الله الرحمن الرحیم
آسیب های فضای مجازی بسیار بیشتر از آنی است که تصور می کنیم. ما در این جا تنها به بیان چند مورد از مهمترین آن ها بسنده می کنیم.
اولین و شاید مهمترین این آسیب ها بالا بردن جولان ذهنی و کم کردن دقت آن می باشد. برای توضیح این مطلب ابتدا بایستی جولان و دقت ذهن را کمی توضیح دهیم.
وقتی انسان شروع به کار فکری می کند، برای این که بتواند در این کار موفق شود باید ذهن او دو ویژگی داشته باشد. اول این که بتواند بر روی خود آن مساله به خوبی متمرکز شود و به درستی خود مساله و مشکل را بشناسد. این جمله مشهور است که فهم درست سوال نیمی از جواب است. به این کار فکر، دقت فکری می گوییم. دوم باید ذهن جوانب کار را بسنجد و ارتباط و تاثیر مساله و مشکل را با دیگر امور بسنجد. برای مثال وقتی مساله ای در یک باب فلسفه را مورد بررسی قرار می دهیم به آثار و تبعات آن در دیگر ابواب آن علم نیز توجه می کنیم. به این صورت که ربط این مطالب به هم در چیست و چه تاثیری بر روی یکدیگر دارند. به این کار فکر نیز جولان ذهنی می گوییم.
تاثیری که نه تنها فضای مجازی بلکه دیگر پدیده های مدرن مثل تلویزیون و سینما و بازی های کامپیوتری بر روی ذهن بشر دارند این است که به شدت قدرت جولان ذهنی او را بالا برده و به همان مقدار دقت را نابود می کند. کمی به ذهن خود و اطرافیان خود نگاه کنید. ما به شدت از این که بتوانیم بر روی مساله ای فکر کنیم ناتوانیم. پس از چند ثانیه تمرکز بر روی یک مساله، ذهن سریع فرار می کند و به مساله های دیگر می پرد که اصلا نمی فهمیم چه شد که ذهن به آن جا رفت. برای امتحان این ادعا کافیست چند ثانیه بر روی یک مساله متمرکز شوید و سعی کنید ذهنتان به جای دیگر نرود. می بینید! تقریبا محال است!
نتیجه این جولان بالا و دقت پایین در افراد جامعه سبب می شود که افراد آن جامعه افرادی سطحی نگر و فاقد قدرت تحلیل شوند. به هیچ وجه حوادث اطراف خود را نمی توانند به درستی بررسی و تحلیل کنند. چرا که سریع ذهنشان از یک حادثه به حوادث بسیار زیاد دیگر منتقل می شود و نمی توانند روی آن تمرکز کنند.
به نظر شما چرا وضع مطالعه و کتاب خوانی در جامعه ما چنین وحشتناک و فجیع است؟ بله درست حدس زدید. دقت پایین ذهن اجازه نمی دهد در مدتی طولانی ذهن بر روی متن کتاب تمرکز و دقت کند. اکثر مردم بعید است وقتی شروع به مطالعه کتابی کنند تا آخر آن را بخوانند. به همین دلیل هم تعداد افرادی که این مطلب را تا این خط بخوانند بسیار کم اند! ذهن ما به مطالعه به سبک واتس اپ و وایبر عادت کرده است. به این صورت که در زیر یک عکس حداکثر یک جمله را به خوردمان بدهند.
جالب است بدانید وقتی ذهن دچار این حالت شود هر چقدر اطلاعات آن افزایش یابد، عمق فاجعه بیشتر می شود. با یک مثال توضیح می دهم. فرض کنید شما صاحب تعدادی کتاب هستید. مثلا بیست کتاب. شما برای نگهداری آن ها هیچ برنامه و نظمی در ذهن خود ندارید. نه کتاب خانه ای وجود دارد و نه طبقه بندی ای. کتاب ها را می توان در گوشه های مختلف خانه پیدا کرد. حال هرچه تعداد کتاب ها بالا برود دسترسی به آن ها نیز مشکل تر خواهد شد. مثلا فرض کنید شما چهارصد کتاب به این شکل در خانه داشته باشید. بدیهی است که کم تر بودن کتاب ها در این حالت بسیار بهتر از این است که تعداد آن ها افزایش یابد.
همین مثال را می توان بر روی اطلاعات موجود در ذهن هم تطبیق داد. اگر دقت ذهن از بین برود هر چقدر اطلاعات بیشتری در ذهن ما وارد شود تشویش و پراکندگی ذهنی ما افزایش خواهد یافت. جالب است بدانید که یکی از ویژگی ها فضای مجازی که بعدا به آن خواهیم پرداخت دادن اطلاعات زیاد و سطحی است. اگر با افرادی که در شکبه های اجتماعی و اینترنت زیاد فعالیت دارند آشنا باشید می بینید که به شدت اطلاعات عمومی بالایی دارند. اطلاعاتی بی نظم و مشوش و پراکنده وصد البته کم عمق و غیر دقیق. چرا که ذهن قدرت دقت خود را از دست داده است. درست مثل اقیانوسی به عمق دو سانتی متر!
